Pennantiet

Het mineraal pennantiet is een fylosilicaat met de chemische formule (Mn5Al)(Si3Al)O10(OH)8. Het geldt als het mangaan-houdende eindlid van de chlorietgroep, onderdeel van de mica's.

Het oranjerode tot roodbruine pennantiet heeft een parelglans en een bruingele streepkleur. De splijting is perfect volgens kristalvlak [001] en het kristalstelsel is monoklien. De gemiddelde dichtheid is 3,06 en de hardheid is 2 tot 3. Pennantiet is niet radioactief.

Zoals andere chlorietmineralen komt ook pennantiet voornamelijk voor in licht metamorfe gesteenten.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van mangaan

Mangaan

Mangaan is een scheikundig element met symbool Mn en atoomnummer 25. Het is een zilverkleurig overgangsmetaal.

Al sinds de prehistorie wordt mangaan gebruikt. 15.000 jaar voor het begin van onze jaartelling werd bruinsteen (mangaandioxide) al gebruikt als pigment in verf. De Egyptenaren en Romeinen pasten mangaan toe tijdens de productie van glas, zowel om kleuren toe te voegen, als om kleuren te verwijderen. De Spartanen maakten legeringen van mangaan en ijzer.

In de 17e eeuw produceerde de Duitse chemicus Johann Rudolph Glauber voor het eerst kaliumpermanganaat, een stof die veel toepassing vindt in chemische laboratoria. In het midden van de 18e eeuw werd mangaanoxide gebruikt voor chloorproductie.

De Zweedse chemicus Carl Wilhelm Scheele kwam tot de ontdekking dat mangaan een element is. Zijn collega Johann Gottlieb Gahn isoleerde zuiver mangaan in 1774 door mangaanoxide te reduceren met koolstof.

In het begin van de 19e eeuw gingen wetenschappers op zoek naar manieren waarop mangaan gebruikt kon worden in de productie van staal. In 1816 werd ontdekt dat de toevoeging van mangaan aan ijzer leidde tot een hardere staalvariant, zonder het breekbaar te maken.

Chloriet

Chloriet is een groep van mineralen die behoren tot de fylosilicaten. Vaak wordt met chloriet een enkel mineraal aangeduid, maar in feite bestaat chloriet uit meerdere variëteiten die op hun beurt apart benoemd zijn. De vier uitersten van de groep bestaan uit de elementen Mg, Fe, Ni of Mn:

Chlorietmineralen hebben een vorm tussen mica's en kleimineralen in en hebben de silica-tetraeders in ringen geordend. Afhankelijk van de chemische samenstelling hebben de leden van de chlorietgroep meer of minder magnesium, aluminium, ijzer of andere elementen. Over het algemeen ligt de gemiddelde soortelijke massa tussen de 2,6 en 3,2. De hardheid van chlorietmineralen varieert van 2 tot 3. De chlorieten zijn geen van allen radioactief, wat ze onderscheidt van veel kleimineralen en mica's die dat wel licht zijn.

Clinochloor, pennantiet en chamosiet zijn de meest voorkomende variëteiten.

De naam van de groep mineralen die chloriet genoemd worden, is afgeleid van het Griekse chloros, dat "groen" betekent. Dit vanwege de vaak groene kleur van chlorietmineralen.

Chloriet in al zijn samenstellingen is een zeer veel voorkomend mineraal in metamorfe- en stollingsgesteenten. Door de groene kleur is het een indicatief mineraal geworden van zogenaamde groenschist-facies; laag-metamorfe gesteenten. Ook komt chloriet veel voor in kimberlieten en pegmatieten.

Mica

Mica of glimmer is de naam voor een grote groep mineralen.

Het zijn allen fylosilicaten met de algemene formule (AB2-3X,Si)4O10(O,F,OH)2:

Mica's vormen een belangrijk gesteentevormend onderdeel van felsische vulkanische gesteenten, zoals graniet en rhyoliet. Muscoviet en biotiet zijn daarin de belangrijkste mica's. In metamorfe gesteenten, groenschisten bijvoorbeeld, komt ook chloriet voor. Bij erosie van deze gesteenten worden de mica's gestransporteerd en verweren ze vrij gemakkelijk tot kleimineralen.

Mica's komen vrij veel voor en in vele verschillende samenstellingen. De meest voorkomende mica's zijn:

Mica is vuurvast en doorschijnend. Daarom werd het vroeger vooral voor de plaatjes van kachelvensters gebruikt. Tegenwoordig wordt het gebruikt in condensatoren, als isolerend materiaal en als resonant diafragma in sommige akoestische apparaten. De meeste mica wordt gebruikt in de Verenigde Staten en wordt met name geïmporteerd uit India en Brazilië. Synthetische mica wordt voornamelijk geproduceerd in de Verenigde Staten en China.

Metamorf gesteente

Metamorf gesteente is gekristalliseerd of gemetamorfoseerd op grote diepte onder het aardoppervlak, of door hoge temperatuur. De stollings- en metamorfe gesteenten worden gevormd door middel van endogene processen, de sedimentgesteenten door exogene processen.

De hoofdindeling van gesteenten is stollingsgesteenten, afzettingsgesteenten en metamorfe gesteenten.

Categorie: Geologie

Chamosiet

Het mineraal chamosiet is een fylosilicaat met de chemische formule (Fe,Mg)5Al(Si3Al)O10(OH)8. Het geldt als het ijzerhoudende eindlid van de chlorietgroep, onderdeel van de mica's.

Het grijze tot groengrijze of bruine chamosiet heeft een doffe glasglans en grijsgroene streepkleur. De splijting is goed volgens kristalvlak [001] en het kristalstelsel is monoklien. De gemiddelde dichtheid is 3,2 en de hardheid is 3. Chamosiet is niet radioactief.

Chamosiet is genoemd naar de plaats waar het voor het eerst is beschreven, Chamoson in de Rhône vallei, Zwitserland.

Zoals andere chlorietmineralen komt ook chamosiet voornamelijk voor in licht metamorfe gesteenten. Ook komt het voor in gemetamorfoseerde ijzer-afzettingen.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van ijzer

Nimiet

Het mineraal nimiet is een fylosilicaat met de chemische formule (Ni,Mg,Al)6(Si,Al)4O10(OH)8. Het geldt als het nikkel-houdende eindlid van de chlorietgroep, onderdeel van de mica's.

Het geelgroene nimiet heeft een parelglans en een witte streepkleur. De splijting is duidelijk volgens kristalvlak [001] en het kristalstelsel is monoklien. De gemiddelde dichtheid is 3,21 en de hardheid is 3. Nimiet is niet radioactief.

De naam van het mineraal nimiet is een acronym van het Zuid-Afrikaanse metallurgische instituut.

Zoals andere chlorietmineralen komt ook nimiet voornamelijk voor in licht metamorfe gesteenten. Het is een typisch mineraal op de contactvlakken in gebieden waar kwartsieten ultramafische gesteenten als serpentiniet doorsnijden.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van nikkel

Clinochloor

Het mineraal clinochloor (ook wel penniniet genoemd) is een fylosilicaat met de chemische formule (Mg,Fe2+)5Al(Si3Al)O10(OH)8. Het geldt als het magnesium-houdende eindlid van de chlorietgroep, onderdeel van de mica's.

Het donker- tot olijfgroene, blauwgroene of witte clinochloor heeft een glas- tot parelglans en een witte streepkleur. De splijting is perfect volgens kristalvlak [001] en het kristalstelsel is monoklien. De gemiddelde dichtheid is 2,65 en de hardheid is 2 tot 2,5. Clinochloor is niet radioactief.

Clinochloor is genoemd naar de Griekse woorden clinos, "schuin" en chloros, "groen". Het synoniem penniniet is genoemd naar de Apennijnen in Italië.

Zoals andere chlorietmineralen komt ook clinochloor voornamelijk voor in licht metamorfe gesteenten. Het is een typisch mineraal in gemetamorfoseerde mafische gesteenten.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van magnesium