Het mineraal chrysotiel is verreweg de meest toegepaste vorm van asbest, waarvan zes soorten bestaan. In de tijd dat asbest nog een veelgebruikte grondstof was, was dit mineraal verantwoordelijk voor zo'n 98% van de wereldproductie. Het is de enige soort asbest met een vezelvorm van serpentijn, met de samenstelling Mg3(Si2O5)(OH)4. Het wordt wel witte asbest genoemd en in tegenstelling tot de blauwe vorm (crocidoliet) en de bruine (amosiet), die beide amfibolen zijn. Het mineraal komt vooral voor in metamorfe gesteenten.
Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van magnesium
Asbest
Asbest is een verzamelnaam voor een aantal in de natuur voorkomende mineralen (silicaten), die zijn opgebouwd uit fijne, microscopisch kleine vezels. Asbest is een natuurlijk product. Het is een delfstof die wordt gewonnen in onder andere Zuid-Amerika, Rusland en Canada. Er is een aantal verschillende asbestmineralen. Asbestvezels zijn onder te verdelen in twee hoofdgroepen:
Alleen aan de kleur van het ruwe asbest kan men zien tot welke soort het asbest behoort. Wanneer het materiaal verwerkt is, kan dat niet meer. Alleen laboratoriumanalyse kan dan nog uitsluitsel geven.
Asbestvezels kunnen zo fijn zijn dat zij niet met het blote oog waar te nemen zijn.
Asbest wordt al sinds de oudheid gebruikt: in het Rome van de oudheid gebruikten de Vestaalse maagden het voor hun lampenpitten. Karel de Grote had een tafelkleed van asbest dat hij tot verbijstering van zijn gasten in het vuur wierp na de maaltijd.
Asbest is tot in de jaren '80 van de 20e eeuw veel gebruikt in gebouwen en woningen, vanwege de goede eigenschappen: het is sterk, slijtvast, isolerend en bovendien goedkoop. Het werd bijvoorbeeld gebruikt in:
Serpentijn
Het mineraal serpentijn of clinochrysotiel is een magnesium-ijzer-silicaat met de chemische formule (Mg, Fe)3Si2O5(OH)4. Het behoort tot de fylosilicaten.
Het amorfe mineraal kan rood, geel, wit en groen zijn. De groene kleur is typisch voor het mineraal in het mantelgesteente serpentiniet. De hardheid is 2,5 tot 4, afhankelijk van de samenstelling en serpentijn heeft een gemiddelde dichtheid van 2,59.
Het mineraal serpentijn is, net als het gesteente serpentiniet, genoemd naar het Latijnse woord serpens, dat "slang" betekent. De vorm waarin de mineralen gegroeid zijn in het gesteente doet denken aan de vorm van een slang. Ook werd het vroeger wel gebruikt als geneesmiddel tegen slangebeten. De andere naam voor serpentiniet, clinochrysotiel, is afgeleid van de Griekse woorden clinos, chrysos en tilos (respectievelijk "krom, scheef", "goud" en "vezel"). Het wordt zo genoemd door de goudkleurige vezelige structuur dat het mineraal kan aannemen.
Serpentijn is een indicatief mineraal voor serpentiniet, een veelal door hydrothermale activiteit omgezette peridotiet. Onder invloed van druk en temperatuur zijn de olivijn en pyroxeen uit het mantelgesteente omgezet in serpentijn. Dit noemt men wel serpentinitisatie. De chemische reactievergelijking is:
4Mg2SiO4 (olivijn) + 4H2O (l) + 2CO2 (aq) --> Mg6Si4O10(OH)8 (serpentijn) + 2MgCO3 (magnesiet)
Crocidoliet
Het mineraal crocidoliet is de gevaarlijkste, donkerblauwe vorm van asbest en wordt ook wel blauwe asbest genoemd. Het is een vorm van het amfibole mineraal riebeckiet en heeft de samenstelling Na2FeIII2FeII3Si8O22(OH)2. Het vertegenwoordigt maar zo'n 4% van alle verwerkte asbest, de rest is meest chrysotiel. Er is wel vermoed dat deze vorm als enige de gezondheidsproblemen veroorzaakt, maar uiteindelijk zijn alle vormen van asbest verboden.
Crocidoliet is het bekendst als spuitasbest, de gevaarlijkste vorm van asbest vanwege de zeer lage gebondenheid en de hoge concentratie, spuitasbest kan overigens ook voornamelijk bestaan uit amosiet. Ook in oude golfplaten, asbestcement en rioleringsbuizen kan crocidoliet zitten. Het is de enige asbestsoort die een eigen kleuring kent en de vezels zijn altijd blauw, ook na verwerking.
Een van de vindplaatsen van Crocidoliet was Wittenoom, West Australië. Van 1937 tot 1966 werdt het hier uit de grond gehaald. Van de 20.000 mannen, vrouwen en kinderen die er woonden zijn er al meer dan 2.000 gestorven aan de gevolgen van de winning van dit uiterst gevaarlijke asbest. Het plaatsje is nu een spookstad met maar twintig inwoners. Het kan bezocht worden maar het wordt ten strengste afgeraden omdat er nu 60 jaar na dato nog steeds asbestvezels rond kunnen vliegen.
Het nummer "Blue Sky Mine" van Midnight Oil gaat over de winning van Crocidoliet in het plaatsje Wittenoom en de gevolgen hiervan voor de bevolking.
Categorieën: Mineraal | Inosilicaat
Amosiet
Het mineraal amosiet is een magnesium-ijzer-silicaat met de chemische formule (Mg,Fe)7Si8O22(OH)2. Het inosilicaat behoort tot de amfibolen.
Het mineraal staat bekend als de grijsbruine variant van asbest en een in de industrie algemeen gebruikt synoniem van gruneriet dat voor het eerst gebruikt werd door Hall. Het amosiet beschreven door Peacock is een vezelachtig actinoliet of cummingtoniet. Naast chrysotiel en crocidoliet maakt amosiet slechts een klein deel uit van de asbestmineralen (<1%).
Categorieën: Mineraal | Inosilicaat | Verbinding van magnesium | Verbinding van ijzer
Amfibool
De groep mineralen die deel uitmaken van de amfibolen zijn allen inosilicaten opgebouwd uit dubbele ketens van silica tetraeders. Het verschil met de pyroxenen is de hoek tussen de belangrijkste assen. Bij pyroxeen is die 90°, bij amfibool ongeveer 120°.
Amfibolen zijn orthorhombische of monokliene mineralen met een gemiddelde dichtheid van 3 tot 3,5 en een hardheid van 5 tot 6. Vijf soorten vallen onder de noemer asbest en zijn verwerkt in zeer uiteenlopende materialen vanwege een hoge slijtvastheid en bestendigheid. Bij bewerking kunnen echter vezels vrijkomen die schadelijk zijn als ze worden ingeademd.
De naam van het mineraal amfibool is afgeleid van het Griekse amfibolos, dat "dubbelzinnig" betekent. Het werd voor het eerst gebruikt door René Just Haüy om de amfibool-leden tremoliet, actinoliet, en hoornblende te benoemen. Sindsdien is de term voor de hele groep van toepassing.
Orthorhombisch
Monoklien
Metamorf gesteente
Metamorf gesteente is gekristalliseerd of gemetamorfoseerd op grote diepte onder het aardoppervlak, of door hoge temperatuur. De stollings- en metamorfe gesteenten worden gevormd door middel van endogene processen, de sedimentgesteenten door exogene processen.
De hoofdindeling van gesteenten is stollingsgesteenten, afzettingsgesteenten en metamorfe gesteenten.
Categorie: Geologie
Veiligheidsinformatieblad
Een veiligheidsinformatieblad is een gestructureerd document met informatie over de risico's van een gevaarlijke stof of preparaat, en aanbevelingen voor het veilig gebruik ervan op het werk.
Deze term wordt specifiek gebruikt voor het Europese systeem van veiligheids informatieblad en wijkt in aantal secties af van het Amerikaanse systeem van Material Safety Data Sheet, afgekort MSDS. Andere chemische informatiebladen zijn de International Chemical Safety Card, afgekort ICSC.
Wie een dergelijke stof of preparaat in de handel brengt (als producent, importeur of verdeler) moet aan de professionele gebruiker ervan een veiligheidsinformatieblad verstrekken. De bedoeling is dat deze laatste:
Veiligheidsinformatiebladen zijn dus niet bedoeld voor privé-personen die dergelijke producten kopen voor eigen gebruik: hiervoor dienen de etikettering op de verpakking, en de eventuele bijgesloten gebruiksvoorschriften.
Vele bedrijven stellen tegenwoordig de veiligheidsinformatiebladen van hun producten ook ter beschikking op hun website.
Chrysotiel
Het mineraal chrysotiel is verreweg de meest toegepaste vorm van asbest, waarvan zes soorten bestaan. In de tijd dat asbest nog een veelgebruikte grondstof was, was dit mineraal verantwoordelijk voor zo'n 98% van de wereldproductie. Het is de enige soort asbest met een vezelvorm van serpentijn, met de samenstelling Mg3(Si2O5)(OH)4. Het wordt wel witte asbest genoemd en in tegenstelling tot de blauwe vorm (crocidoliet) en de bruine (amosiet), die beide amfibolen zijn. Het mineraal komt vooral voor in metamorfe gesteenten.
Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van magnesium
Source: Wikipedia