Liberiet

Het mineraal liberiet is een lithium-beryllium-silicaat met de chemische formule Li2BeSiO4. Het behoort tot de nesosilicaten.

Het bruine of lichtgele liberiet heeft een glas- tot vetglans en vanwege de hardheid geen streepkleur. Het kristalstelsel is monoklien en de splijting is perfect volgens kristalvlak [010] en duidelijk volgens [100] en [001]. De gemiddelde dichtheid is 2,688 en de hardheid is 7. Liberiet is niet radioactief.

De naam van het mineraal liberiet is afgeleid van de samenstelling; de elementen lithium en beryllium.

Liberiet wordt, zoals de meeste beryllium- en lithiumhoudende mineralen, voornamelijk gevormd in pegmatieten. Ook wordt het gevonden in aders die lepidoliet-fluoriet-magnetiet gesteente doorsnijden. De typelocatie is het Hsianghua gebergte, provincie Hunan, China.

Categorieën: Mineraal | Nesosilicaat | Verbinding van lithium | Verbinding van beryllium

Lithium

Lithium is een scheikundig element met symbool Li en atoomnummer 3. Het is een zilverwit alkalimetaal.

Lithium werd in 1817 ontdekt door Johan Arfwedson. De naam is afgeleid van het Griekse λιθος (lithos) dat steen betekent. Arfwedson ontdekte het element tijdens het onderzoeken van mineralen die afkomstig waren van het Zweedse eiland Utö. Christian Gmelin observeerde in 1818 dat lithiumzouten in een vlam een heldere rode kleur gaven. Geen van beide heren was echter in staat lithium te isoleren. De eerste isolatie van lithium gebeurde tijdens de elektrolyse van lithiumoxide door Humphry Davy. In 1923 werd lithium voor het eerst op grote schaal geproduceerd door het Duitse bedrijf Metallgesellschaft AG, waar men lithium verkreeg door middel van elektrolyse van een mengsel van lithiumchloride en kaliumchloride.

Lithium wordt toegepast in legeringen voor warmteuitwisseling. Het heeft een grote specifieke warmte. Het Li+ ion is bijzonder klein en mobiel. Er zijn een aantal vaste stoffen met een gelaagde structuur waar het tussen de lagen kan indringen. Deze interkalaten zijn interessante materialen voor vaste stof batterijen. Bovendien heeft lithium een hoog elektrochemisch potentiaal. Het metaal wordt gebruikt in de organische synthese. De halogeniden zoals lithiumchloride en lithiumbromide zijn hygroscopisch en worden als droogmiddelen gebruikt. Het stearaat is een veelgebruikt smeermiddel bij hoge temperaturen. Lithium wordt ook toegevoegd aan speciale glassoorten, bijvoorbeeld om telescoopspiegels van te maken. Lithiumcarbonaat en lithiumcitraat worden als medicijn gebruikt bij de onderdrukking van manie en depressie, het kan ook als drug dienen. In de volksmond worden deze medicijnen slechts aangeduid met de naam van de werkzame component (het Li+ ion) "Lithium".

Lithium is het lichtste metaal. In pure vorm is het een zacht zilverachtig materiaal dat aan de lucht snel oxideert. Ook met water reageert het snel onder vrijkomen van waterstof, hoewel het het minst reactieve element van de alkalimetalen is. In de vlam geeft het een rode kleur.

Het metaal kan uit zijn zouten vrijgemaakt worden langs elektrochemische weg, via elektrolyse van bijvoorbeeld het chloride:

Beryllium

Beryllium is een scheikundig element met symbool Be en atoomnummer 4. Het is een donkergrijs aardalkalimetaal.

Als eerste herkende Nicolas-Louis Vauquelin het in 1798 in oxidische vorm. In 1828 slaagden zowel Wöhler als Bussy er in het metaal door reductie met kalium te bereiden. Naar verluidt heeft een oplossing van beryllium een zoetige smaak, maar de vroege chemici die dit gemeld hebben deden dat stervend: berylliumverbindingen zijn namelijk zeer giftig.

Het is een goed materiaal om röntgenvensters van te maken omdat deze straling gezien de lage massadichtheid van beryllium niet sterk wordt geabsorbeerd en het metaal aan de andere kant sterk genoeg is om een vacuümsysteem te kunnen afsluiten.

Wanneer het blootgesteld wordt aan α-straling, heeft het de eigenschap neutronen vrij te geven. Het wordt dus wel als een zwakke neutronenbron gebruikt.

Vooral in legeringen met koper wordt het element veel toegepast omdat deze materialen goede eigenschappen vertonen. Ze zijn goede geleiders van zowel elektriciteit als warmte, ze zijn licht, sterk, stijf en hard en weerstaan corrosie en vermoeiing. Ze worden toegepast in puntlaselektroden, veren en elektrische contacten. Ze worden veel in de luchtvaart-, ruimte- en defensie-industrie toegepast.

Silicaat

Nesosilicaat -- Inosilicaat -- Sorosilicaat -- Cyclosilicaat -- Tectosilicaat -- Fylosilicaat

Categorie: Silicaat

Radioactiviteit

Radioactiviteit, ook wel activiteit genoemd, is een natuurkundig fenomeen: bepaalde isotopen zijn instabiel en veranderen (desintegreren) spontaan in een andere atoomsoort. Dit noemt men radioactief verval.

Bij dit proces zenden ze straling uit. Na de desintegratie is de atoomkern veranderd van samenstelling, met name in de aantallen protonen en neutronen. Zo ontstaat een atoom van een andere atoomsoort, hetzij een andere isotoop van hetzelfde element, hetzij een ander element.

In sommige situaties is het desintegratieproduct, ook wel het dochternuclide genoemd, zelf ook weer instabiel. Het proces gaat door totdat de ontstane atoomkern in een stabiele vorm is geraakt. Men spreekt dan van een vervalketen.

Aan de ontdekking van en het onderzoek van radioactiviteit hebben veel mensen hun naam verbonden. Enkele van de voornaamste zijn:

Radioactiviteit wordt uitgedrukt in becquerel (Bq). Als er van een stof 1 atoom per seconde vervalt (desintegreert) is die stof een radioactieve bron (stralingsbron) met een sterkte van 1 becquerel.

Pegmatiet

Pegmatiet is een ganggesteente, vaak ontstaan uit felsisch (zuur, hoog SiO2 gehalte) vulkanisme, dat zeer grote kristallen (tot 10 meter doorsnede) kan bevatten.

Kenmerkend voor een pegmatiet is het voorkomen van zeldzame mineralen als aquamarijn, toermalijn, topaas, fluoriet, apatiet en wolfraam. Vooral mineralen die lithium bevatten, ontstaan in pegmatieten omdat een pegmatiet de laatst kristalliserende elementen opneemt.

Pegmatiet is genoemd naar het Latijnse woord pegma, dat "schavot" of "boekenkast" betekent.

Overal waar magma stolt onder het aardoppervlak, ontstaat stollingsgesteente. In gebieden waar een deel van het magma nog vloeibaar blijft, zijn er kristallen die "drijven" en aangroeien in de smelt die langzaam en als laatste uitkristalliseert. Als pegmatieten ontsloten raken aan het oppervlak, zijn er vaak erg mooie en grote kristallen te vinden. Dit is het geval in Brazilië, maar ook op kleinere schaal op Cap de Creus, Catalonië, Spanje.

Omdat pegmatieten zeldzame aardelementen als lithium, beryllium en tantalium bevat, is het voor de industrie een interessant gesteente om te mijnen. Ook edelstenen worden in pegmatieten gevonden.

Lepidoliet

Het mineraal lepidoliet is een kalium-lithium-aluminium-fluor-fylosilicaat met de chemische formule KLi2AlSi4O10F(OH).

Het kleurloze, witte, gelige of rozige lepidoliet bestaat uit aluminium-silicaat, kalium- en aluminiumlithiumaathydroxide en kan sporen rubidium bevatten. Het kenmerkt zich door een goede splijting. Het mineraal is opaak en gevoelig voor zuur en warm water en verliest daardoor zijn kleur. De gemiddelde dichtheid is 2,84 en de hardheid is 2,5 tot 3. Het kristalstelsel is monoklien en de streep is wit.

Lepidoliet is genoemd naar de Griekse woorden lepidion en lithos, respectievelijk "schaal" en "steen".

Het mineraal komt vooral voor in lithiumrijke pegmatieten. De typelocatie is Pala, San Diego, Californië, VS.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van kalium | Verbinding van lithium | Verbinding van aluminium | Verbinding van fluor

Hunan

Hunan (ook wel Hoenan) (Chinees: 湖南; Pinyin: Húnán) is een province in het zuiden van China, zuidelijk van het Dongtingmeer (Hunan, betekent ook "zuidelijk van het meer"). Hunan wordt soms 湘 (pinyin: Xiāng) genoemd, naar de Xiang rivier die door de provincie loopt. De hoofdstad is Changsha

Hunan wordt ingeloten door de volgende provincies : in het noorden door de provincie Hubei, oostelijk door Jiangxi, zuidelijk door Guangdong en in het zuid-west ligt Guangxi en het noord-westen Chongqing.

Categorie: Provincie van China

Liberiet

Het mineraal liberiet is een lithium-beryllium-silicaat met de chemische formule Li2BeSiO4. Het behoort tot de nesosilicaten.

Het bruine of lichtgele liberiet heeft een glas- tot vetglans en vanwege de hardheid geen streepkleur. Het kristalstelsel is monoklien en de splijting is perfect volgens kristalvlak [010] en duidelijk volgens [100] en [001]. De gemiddelde dichtheid is 2,688 en de hardheid is 7. Liberiet is niet radioactief.

De naam van het mineraal liberiet is afgeleid van de samenstelling; de elementen lithium en beryllium.

Liberiet wordt, zoals de meeste beryllium- en lithiumhoudende mineralen, voornamelijk gevormd in pegmatieten. Ook wordt het gevonden in aders die lepidoliet-fluoriet-magnetiet gesteente doorsnijden. De typelocatie is het Hsianghua gebergte, provincie Hunan, China.

Categorieën: Mineraal | Nesosilicaat | Verbinding van lithium | Verbinding van beryllium