Gehleniet

Het mineraal gehleniet is een calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule Ca2Al2SiO7. Het behoort tot de groep van de sorosilicaten.

Het kleurloze, groenige, gele of bruine gehleniet heeft een goede splijting langs kristalvlak [001]. Het kristalstelsel is tetragonaal, het mineraal heeft een glazige tot vettige glans en de streepkleur is wit. De gemiddelde dichtheid is 2,98 en de hardheid is 5 tot 6. Gehleniet is niet radioactief.

Het mineraal gehleniet is genoemd naar de Duitse scheikundige A.F. Gehlen (1775-1815).

Gehleniet is een veel voorkomend contact-metamorf mineraal in kalksteen en de licht metamorfe variant ervan; travertijn. De typelocatie van gehleniet is Trentino, Italië.

Categorieën: Mineraal | Sorosilicaat | Verbinding van calcium | Verbinding van aluminium

Sorosilicaat

Een sorosilicaat is een silicaat dat is opgebouwd uit geïsoleerde dubbele silica tetraeders, die groepen van Si2O7 vormen. Die dubbele tetraeders worden verbonden door niet-silica ionen bij de zes vrije zuurstof atomen. Voorbeelden van sorosilicaten zijn vesuvianiet en epidoot.

Nesosilicaat -- Inosilicaat -- Sorosilicaat -- Cyclosilicaat -- Tectosilicaat -- Fylosilicaat

Categorie: Sorosilicaat

Tetragonaal

Veel vaste stoffen hebben een kristallijne structuur. Dat wil zeggen dat zij bestaan uit een regelmatige opstapeling van een structuureenheid (moleculen, ionen, atomen) die als bouwsteen van de regelmatige stapeling gezien kan worden. De structuureenheden vormen een driedimensionaal rooster. In de kristallografie worden de gestapelde structuureenheden eenheidscellen genoemd.

De regelmatige stapeling wordt translatiesymmetrie genoemd. Naast de translatiesymmetrie bestaat er ook nog interne symmetrie binnen de eenheden. Het geheel van alle symmetrie heet kristalstructuursymmetrie (zie hierna).

De symmetrie heeft onder meer als gevolg dat de gehele structuur van het kristal kan worden beschreven als de inhoud van één eenheidscel of zelfs een gedeelte daarvan, soms aangevuld met een beschrijving van de (zeer kleine) verschillen tussen eenheidscellen.

Een van de technieken die kan worden gebruikt om kristalstructuren te bepalen is de Röntgendiffractie. Dit is tot nog toe (2003) de nauwkeurigste techniek om de structuur van moleculen te onderzoeken. Kristalstructuren van meer dan 250.000 organische verbindingen zijn reeds bepaald en opgeslagen in de Cambridge Structural Database.

Naast kristallijne vaste stoffen bestaan er glasstructuren en amorfe structuren.

Radioactiviteit

Radioactiviteit, ook wel activiteit genoemd, is een natuurkundig fenomeen: bepaalde isotopen zijn instabiel en veranderen (desintegreren) spontaan in een andere atoomsoort. Dit noemt men radioactief verval.

Bij dit proces zenden ze straling uit. Na de desintegratie is de atoomkern veranderd van samenstelling, met name in de aantallen protonen en neutronen. Zo ontstaat een atoom van een andere atoomsoort, hetzij een andere isotoop van hetzelfde element, hetzij een ander element.

In sommige situaties is het desintegratieproduct, ook wel het dochternuclide genoemd, zelf ook weer instabiel. Het proces gaat door totdat de ontstane atoomkern in een stabiele vorm is geraakt. Men spreekt dan van een vervalketen.

Aan de ontdekking van en het onderzoek van radioactiviteit hebben veel mensen hun naam verbonden. Enkele van de voornaamste zijn:

Radioactiviteit wordt uitgedrukt in becquerel (Bq). Als er van een stof 1 atoom per seconde vervalt (desintegreert) is die stof een radioactieve bron (stralingsbron) met een sterkte van 1 becquerel.

Metamorf gesteente

Metamorf gesteente is gekristalliseerd of gemetamorfoseerd op grote diepte onder het aardoppervlak, of door hoge temperatuur. De stollings- en metamorfe gesteenten worden gevormd door middel van endogene processen, de sedimentgesteenten door exogene processen.

De hoofdindeling van gesteenten is stollingsgesteenten, afzettingsgesteenten en metamorfe gesteenten.

Categorie: Geologie

Kalksteen

Kalksteen is een afzettingsgesteente dat voor een groot deel bestaat uit calciumcarbonaat. Kalksteen-gesteente bevat vaak fossielen, zoals schelpen, ammonieten en veel micro-fossielen. Blauwe hardsteen is een dergelijke vorm van fossiele kalksteen, bestaande uit de restanten van zeelelies.

In kalksteen treden vaak karstverschijnselen op zoals grotten met druipstenen, dolines, poljes en diepe karstdalen.

In Zuid-Limburg dagzoomt de kalksteen op veel plekken. Ten onrechte wordt de kalksteen hier ook mergel genoemd. In België komt in de Ardennen op veel plekken kalksteen voor.

Kalksteen dateerd uit de Krijt-periode (100 milj. jaar geleden) en is ontstaan uit de kalkskeletten van zeedieren.

De White Cliffs van Dover bestaan ook uit kalksteen.

Travertijn

Travertijn is een kalksteen die gevormd wordt door de neerslag van kalk uit oververzadigd water uit warme bronnen. Takjes, bladeren en ander materiaal dat in dit water valt en later verteert, veroorzaken de kenmerkende onregelmatige poriën van dit materiaal. Een belangrijke vindplaats van travertijn is het plaatsje Tivoli ten oosten van Rome.

Travertijn ontstaat wanneer het CO2-gehalte in het water lager wordt (bijvoorbeeld door een stijging van de temperatuur) en kalk neerslaat. Dit kan uitgedrukt worden met de volgende chemische vergelijking:

Travertijn wordt als bouwmateriaal gebruikt, bijvoorbeeld in vloeren, wandbekleding, trappen en beeldhouwwerk. Het Colosseum in Rome is deels opgebouwd uit travertijn.[1]

Categorie: Gesteente

Trentino

Vlag van Trentino-Zuid-Tirol

Trentino-Zuid-Tirol (Italiaans: Trentino-Alto Adige, Duits: Trentino-Südtirol) is een autonome regio in het noorden van Italië. De hoofdstad van Trentino-Zuid-Tirol is de stad Trente (Trento).

Trentino-Zuid-Tirol is verdeeld in twee provincies: Trente en Bozen-Zuid-Tirol (Italiaans: Bolzano-Alto Adige, Duits: Bozen-Südtirol). De provincie Trente is nagenoeg volledig Italiaanstalig met zeer kleine Duitse en Ladinische (Retoromaanse) minderheden, de provincie Bozen-Zuid-Tirol is in grote meerderheid Duitstalig met een Italiaanse en eveneens een kleine Ladinische minderheid.

Van de totale bevolking spreekt ongeveer zestig procent Italiaans, bijna veertig procent Duits en enkele procenten Ladinisch.

Na de Eerste Wereldoorlog werd het huidige Trentino-Zuid-Tirol, dat toen bij het Oostenrijkse Tirol hoorde, door Italië geannexeerd. De huidige provincie Zuid-Tirol was toen nog volledig Duitstalig, maar werd eveneens door Italië bezet zodat de waterscheiding op de staatsgrens met Oostenrijk kwam te liggen. Deze provincie werd in de daarop volgende decennia veritalianiseerd, zowel door het Duits uit het openbare leven te bannen als door massale immigratie van Italianen. Onder het fascisme werden de Duitstaligen zelfs onder druk gezet te verhuizen naar Oostenrijk.

Gehleniet

Het mineraal gehleniet is een calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule Ca2Al2SiO7. Het behoort tot de groep van de sorosilicaten.

Het kleurloze, groenige, gele of bruine gehleniet heeft een goede splijting langs kristalvlak [001]. Het kristalstelsel is tetragonaal, het mineraal heeft een glazige tot vettige glans en de streepkleur is wit. De gemiddelde dichtheid is 2,98 en de hardheid is 5 tot 6. Gehleniet is niet radioactief.

Het mineraal gehleniet is genoemd naar de Duitse scheikundige A.F. Gehlen (1775-1815).

Gehleniet is een veel voorkomend contact-metamorf mineraal in kalksteen en de licht metamorfe variant ervan; travertijn. De typelocatie van gehleniet is Trentino, Italië.

Categorieën: Mineraal | Sorosilicaat | Verbinding van calcium | Verbinding van aluminium