De groep mineralen die bekend staat onder de naam veldspaatvervanger (Engelse en meer gebruikelijke term: feldspathoid), is een groep silicaten die in gedrag en samenstelling lijken op de veldspaten, maar voorkomen in zeldzamere stollings- en metamorfe gesteenten.
... Het gesteente bevat voornamelijk veldspaatvervangers en plagioklaas, maar ook clinopyroxenen ... aan plagioklaas) en tefriet (rijker aan veldspaatvervangers). De dieptegesteente-variant ...
Miscellaneous
... fonoliet bevat naast nefelien ook veldspaatvervangers, pyroxenen (bijvoorbeeld aegirien) en amfibolen ... tussen foidiet (rijker aan veldspaatvervangers) en syeniet (rijker aan kwarts ...
Miscellaneous
Doel van de auteur, met deze rijkelijk ge�llustreerde monografie, is inzicht te geven in het geologisch onstaan van edelstenen. ... Korrelgrootte losse sedimenten. Veldspaten en veldspaatvervangers. Stollingsgesteenten. Actieve en passieve rifts ...
Miscellaneous
... 2. Veldspaten. 3. Veldspaatvervangers. (B) Relateer de tektosilicaten leuciet en kali-veldspaat aan elkaar via een ...
Miscellaneous
Zoeken in Encarta Winkler Prins. Artikelencentrum. Zoek in alle artikelen van de encyclopedie. Je vindt informatie over bijna alles. Historische documenten, beroemde toespraken, literaire fragmenten, enzovoort. Techniek en natuurwetenschappen
Miscellaneous
De groep mineralen die bekend staat onder de naam veldspaatvervanger (Engelse en meer gebruikelijke term: feldspathoid), is een groep silicaten die in gedrag en samenstelling lijken op de veldspaten, maar voorkomen in zeldzamere stollings- en metamorfe gesteenten.
Veldspaatvervangers zijn allen tectosilicaten en bevatten meestal de elementen kalium, natrium, calcium en/of aluminium.
De veldspaatvervangers komen voornamelijk voor in alkali-rijke stollingsgesteenten als syeniet. Ze kunnen ook ontstaan bij de verwering van veldspaat.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat
Het mineraal nefelien is een natrium-kalium-aluminium-silicaat met de chemische formule (Na,K)AlSiO4. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het witte, grijze of bruine nefelien heeft een glas- tot vetglans, een witte streepkleur en de splijting is slecht volgens het kristalvlak [1010]. De gemiddelde dichtheid is 2,59 en de hardheid is 6. Het kristalstelsel is hexagonaal en de radioactiviteit van het mineraal is nauwelijks meetbaar. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute is 95,15.
De naam van het mineraal nefelien is afgeleid van het Griekse woord nephele, dat "wolk" betekent. Dit vanwege het feit dat het mineraal wolkjes vormt wanneer het in sterk zuur wordt gedompeld.
Nefelien is een algemeen mineraal in silica-arme stollingsgesteenten, als syeniet en in metamorfe gesteenten als mica-schisten en gneisen. De typelocatie is de Magnet Cove in het Ouachita-gebergte, Hot Spring County, Arkansas, Verenigde Staten.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van natrium | Verbinding van kalium | Verbinding van aluminium
Het mineraal kalsiliet is een kalium-aluminium-silicaat met de chemische formule KAlSiO4. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het kleurloze, witte of grijze kalsiliet heeft een glas- tot vetglans, een witte streepkleur en de splijting is onduidelijk volgens de kristalvlakken [1010] en [0001]. De gemiddelde dichtheid is 2,6 en de hardheid is 6. Het kristalstelsel is trigonaal en de radioactiviteit van het mineraal is nauwelijks meetbaar. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute is 351,79.
De naam van het mineraal kalsiliet is afgeleid van de samenstelling; de elementen kalium, aluminium en silicium.
Kalsiliet komt voornamelijk voor in silica-arme stollingsgesteenten en nefelien-houdende metamorfe gesteenten. De typelocatie is de Kyambogo krater in het Bynyaryguru veld, Lake Mafuru, Oeganda.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van kalium | Verbinding van aluminium
Het mineraal leuciet is een kalium-aluminium-silicaat met de chemische formule KAlSi2O6. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het kleurloze, witte of grijze leuciet heeft een glasglans, een witte streepkleur en de splijting is onduidelijk volgens het kristalvlak [110]. De gemiddelde dichtheid is 2,47 en de hardheid is 6. Het kristalstelsel is tetragonaal en de radioactiviteit van het mineraal is nauwelijks meetbaar. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute is 255,81.
De naam van het mineraal leuciet is afgeleid van het Griekse woord leukos, dat "wit" betekent.
Leuciet komt voornamelijk voor in felsische silica-arme stollings- en metamorfe gesteenten. De typelocatie is gelegen in het Bearpaw-gebergte in de Amerikaanse staat Montana.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van kalium | Verbinding van aluminium
Het mineraal noseaan is een gehydrateerd natrium-aluminium-sulfaat-silicaat met de chemische formule Na8Al6Si6O24(SO4)·(H2O). Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het witte, grijze, bruine, groene of blauwe noseaan heeft een glas- tot vetglans, een blauwigwitte streepkleur en de splijting is perfect volgens het kristalvlak [110]. De gemiddelde dichtheid is 2,34 en de hardheid is 5,5 tot 6. Het kristalstelsel is isometrisch en het mineraal is niet radioactief.
Het mineraal noseaan is genoemd naar de Duitse mineraloog K.W. Nose (1753 - 1835).
Noseaan komt voornamelijk voor in silica-arme en alkali-rijke stollingsgesteenten. De typelocatie is de Laacher See in de Duitse Eifel.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Sulfaat | Verbinding van natrium | Verbinding van aluminium
Het mineraal sodaliet is een chloor-houdend natrium-aluminium-silicaat met de chemische formule Na8Al6Si6O24Cl2. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het witte, grijze, roze, groene of azuurblauwe sodaliet heeft een glas- tot vetglans, een witte streepkleur en de splijting is slecht volgens het kristalvlak [110]. De gemiddelde dichtheid is 2,29 en de hardheid is 6. Het kristalstelsel is isometrisch en het mineraal is niet radioactief.
De naam van het mineraal sodaliet is afgeleid van de chemische samenstelling; het Engelse sodium betekent "natrium".
Sodaliet komt voornamelijk voor in nefelien-syenieten, fonolieten en andere felsische silica-arme stollings- en metamorfe gesteenten. De typelocatie is gelegen in het Ilimaussaq-massief op Groenland.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van natrium | Verbinding van aluminium | Verbinding van chloor
Het mineraal lazuriet, in geslepen vorm ook lapis lazuli genoemd, is een zwavelhoudend natrium-calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule Na3CaAl3Si3O12S. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het blauwe, azuurblauwe, paarsblauwe of groenblauwe lazuriet heeft een glas- tot doffe glans, een lichtblauwe streepkleur en de splijting is imperfect volgens het kristalvlak [110]. De gemiddelde dichtheid is 2,4 en de hardheid is 5,5. Het kristalstelsel is isometrisch en het mineraal is niet radioactief.
De naam van het mineraal lazuriet is afgeleid van het Perzische woord lazward, dat "blauw" betekent. Lazuriet moet niet verward worden met het carbonaat azuriet of het fosfaat lazuliet.
Lazuriet komt voornamelijk voor in silica-arme en alkalirijke stollingsgesteenten. De typelocatie is het district Badakhshan in Afghanistan.
In geslepen vorm wordt lazuriet gebruikt als halfedelsteen. In die vorm is het algemeen bekend als lapis lazuli.
Het mineraal haüyn of haüyniet is een zwavel- en chloor-houdend natrium-calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule Na4Ca2Al6Si6O22S2(SO4)Cl0,5. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het grijze, blauwe, groene, rode of gele haüyn heeft een glas- tot vetglans, een blauwigwitte streepkleur en de splijting is perfect volgens de kristalvlakken [110], [011] en [101]. De gemiddelde dichtheid is 2,45 en de hardheid is 5 tot 6. Het kristalstelsel is isometrisch en het mineraal is niet radioactief.
Het mineraal haüyn is genoemd naar de Franse kristallograaf R. J. Hauy (1743 - 1822).
Haüyn komt voornamelijk voor in silica-arme en alkali-rijke stollingsgesteenten. De typelocatie is de Monte Somma in Italië.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van natrium | Verbinding van calcium | Verbinding van aluminium | Verbinding van zwavel | Verbinding van chloor
Het mineraal helviet is een zwavel-houdend mangaan-beryllium-silicaat met de chemische formule Mn2+4Be3(SiO4)3S. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het grijze, geelgroene, gele, bruingele of bruine helviet heeft een glasglans, een grijswitte streepkleur en de splijting is onduidelijk volgens het kristalvlak [111]. De gemiddelde dichtheid is 3,26 en de hardheid is 6 tot 6,5. Het kristalstelsel is isometrisch en het mineraal is niet radioactief.
De naam van het mineraal helviet is afgeleid van het Griekse helios, dat "zon" betekent. Het is zo genoemd, vanwege de zongele kleur die het mineraal kan aannemen.
Zoals andere berylliumhoudende mineralen, komt helviet voornamelijk voor in pegmatieten. Het wordt ook gevormd in skarns en hydrothermaal verweerde gesteenten. De typelocatie is de Schwarzenberg en Breiterbrunn in Duitsland.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Verbinding van mangaan | Verbinding van beryllium | Verbinding van zwavel
Het mineraal cancriniet is een natrium-calcium-aluminium-carbonaat-silicaat met de chemische formule Na6Ca2Al6Si6O24(CO3)2. Het tectosilicaat behoort tot de veldspaatvervangers.
Het kleurloze, witte, grijsgroene, gele, of blauwe cancriniet heeft een glasglans, een grijswitte streepkleur en de splijting is perfect volgens het kristalvlak [1010]. De gemiddelde dichtheid is 2,45 en de hardheid is 6. Het kristalstelsel is hexagonaal en het mineraal is niet radioactief.
Het mineraal cancriniet is genoemd naar de Russische minister E. F. Kankrin (1774 - 1845).
Cancriniet wordt voornamelijk gevormd als verweringsproduct van nefelien in stollingsgesteenten. De typelocatie is het Tunkinsk-gebergte in Siberië.
Categorieën: Mineraal | Tectosilicaat | Carbonaat | Verbinding van natrium | Verbinding van calcium | Verbinding van aluminium
Afghaniet (Afghanit of Afghanita) (Na, Ca, K)8(Si, Al)12O24(SO4,Cl, CO3)3·H2O is een mineraal van natrium, calcium, kalium, silicium, aluminium, zuurstof, zwavel, chloor, koolstof en waterstof. Het is genoemd naar Afghanistan. De hardheid op de schaal van Mohs is 5,5 tot 6.
Categorieën: Beginnetje geografie | Mineraal