Bloedsteen

Bloedsteen (ook wel kidney ore, rother glaskopf, bloodstone, sanguine, blutstein, eisenniere, röthel, reddle) is een vormvariëteit van hematiet (Fe2O3, di-ijzertrioxyde).

De naam bloedsteen komt van de kleur van het poeder dat de kleur van geronnen bloed heeft en soms wordt gebruikt als polijstmiddel. De naam "hematiet" is afgeleidt van "aima", grieks voor bloed omdat ook de zwarte kristallen de rode kleur afgeven als ze bekrast of verpoederd worden.

Het mineraal komt voor als bolvormige massa's met een concentrisch gelaagde structuur waarbij de verschillende lagen bestaan uit vezeltjes en langgestrekte kristalletjes. De dichtheid van de lagen bepaalt de hardheid, hoe dichter de aparte vezeltjes op elkaar zitten hoe harder het materiaal. Het oppervlak heeft vaak een hoge metaalachtige glans en het wordt als zodanig ook gebruikt in sieraden.

Bloedsteen is waarschijnlijk gevormd uit gels van oorspronkelijk goethiet in gossans, die door temperatuur verhoging al het geabsorbeerde water zijn kwijtgeraakt. Hydrothermale-, en gemetamorfoseerde afzettingen zijn ook mogelijkheden. Het komt bijna overal voor en geeft zijn rode kleur aan een verscheidenheid van, vooral sedimentaire-, afzettingen. De hardheid op de schaal van Mohs varieert sterk, maar voor bewerkbaar materiaal ligt die rond de 5. Dichtheid is ongeveer 5 en is ook afhankelijk van de structuur van het materiaal.

Categorie: Mineraal

Hematiet

Hematiet (van Grieks: αιμία, haima, bloed) is een mineraal dat voornamelijk bestaat uit ferri-oxidekristallen (ijzer(III)oxide, Fe2O3), een van de ijzeroxides. Het komt naast andere variëteiten voor als het rode bloedsteen en het grijszwarte tot zwarte ijzerglans en ijzerglimmer. Het mineraal heeft een hardheid tussen 5 en 6.

De zgn. streep, of streepkleur, de kleur die het mineraal afgeeft bij wrijven over een ongeglazuurd porseleinen schaaltje, is meestal een karakteristiek bloedrood - het mineraal ontleent daaraan z'n naam. Het mineraal kan sporen magnesium, mangaan en titaan bevatten.

Hematiet komt zowel voor als gangmineraal als in sedimentaire lagen. Het is vaak de oorzaak van roodkleuring van veel gesteenten.

Samen met hematiet komen vaak andere ijzerertsen voor zoals magnetiet, martiet, limoniet en ijzerspaat. Als magnetiet door geologische processen is omgezet in hematiet, dan noemen we dit mineraal Martiet. Martiet is dus hematiet, pseudomorf naar Magnetiet.

Het mineraal komt wereldwijd voor, in Europa in Duitsland onder andere in het gebied van de Lahn waar 's werelds grootste concentratie van ijzerertsen is, in de Eifel, de Harz en in het Thüringerwoud. Verder in Engeland in Cumberland en North-Lancashire, in België in Vezin en Namen, op het Italiaanse eiland Elba en in Spanje. In Afrika is Algerije een noemenswaardige producent en in de Verenigde Staten van Amerika wordt het gevonden bij het Upper Lake en bij de Missouri. Meer dan de helft van de wereldproductie komt tegenwoordig uit China, Brazilië en Australië.

Bloed

Bloed is een vloeistof die in het lichaam van een organisme circuleert voor de verdeling van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen van het metabolisme, en bij hogere dieren tevens zorgt voor het transport van zuurstof en de afvoer van het verbrandingsproduct kooldioxide.

Bij hogere dieren zoals reptielen, vogels, amfibieën en zoogdieren wordt het bloed rondgepompt door een hart, in een gesloten systeem van slagaders, haarvaten en aders.

Insecten daarentegen hebben geen gesloten circulatiesysteem, meestal geen zuurstofbindende bestanddelen in het bloed en de ademhalingsfuncties worden bij hen niet door het bloed vervuld.

Andere geleedpotigen hebben soms wel bloed dat zuurstof transporteert, maar meestal gebeurt dit niet met hemoglobine, maar met hemocyanine, een koperhoudend zuurstoftransporteiwit dat vrij in het bloed is opgelost.

Bloed van zoogdieren, waaronder de mens, bestaat uit een dragende vloeistof, waarin verschillende bestanddelen opgelost zijn en waarin een aantal cellulaire bestanddelen of althans deeltjes met een bepaalde vorm voorkomen. We onderscheiden: de basisvloeistof water, waarin

Bol (lichaam)

Een bol is een driedimensionaal lichaam waarvan alle punten, die het oppervlak vormen, op dezelfde afstand, de straal, liggen van een vast punt, het middelpunt.

Een bol is het driedimensionale analogon van een cirkelschijf. Meer algemeen wordt een bol in meer dan 3 dimensies op dezelfde wijze gedefinieerd.

Een bol ontstaat als omwentelingslichaam bij draaiing van een cirkelschijf om een middellijn.

De oppervlakte van een bol met straal r is gelijk aan 4πr2 en het volume is gelijk aan 4πr3 / 3. Het oppervlak van een bol wordt een sfeer genoemd.

In Cartesische coördinaten kan een bol met straal r en middelpunt (x0,y0,z0) weergegeven worden door de vergelijking:

Hardheid

De hardheid van een materiaal is de weerstand die het materiaal biedt tegen permanente mechanische vervorming.

Het begrip hardheid is van belang:

Het hardste algemeen bekende mineraal is diamant. Met diamant kan in elk ander materiaal gekrast worden. Alleen ultrahard fulleriet en Aggregated Carbon Nanorods zijn harder, met een geschatte hardheid van 1,17 tot 1,52 van die van diamant. Dat materiaal is echter slechts in microscopisch kleine hoeveelheden beschikbaar.

Als er met een voorwerp een (geringe) kracht wordt uitgeoefend op het oppervlak van een ander voorwerp, zullen beide voorwerpen in principe elastisch vervormen. Als de kracht wordt weggenomen, nemen de voorwerpen hun oorspronkelijke vorm weer in. Dit kan men goed waarnemen als men een rubberen balletje tegen een raam drukt, of als iemand op een schuimrubber matras gaat staan.

Op het contactoppervlak treedt een bepaalde druk op, die in het voorwerp een bepaalde schuifspanning veroorzaakt. Als deze schuifspanning een bepaalde grens overschrijdt, ontstaat er een permanente deuk of scheur. Dan spreekt men van plastische vervorming.

Goethiet

Het mineraal goethiet of limoniet is een ijzer- en zuurstofhoudend hydroxide met de chemische formule Fe3+O.OH.

Het heeft een hardheid van 5 tot 5,5 op de hardheidsschaal van Mohs. De dichtheid is 3,3 tot 4,3 en het mineraal is niet radioactief.

Het mineraal werd in 1806 geïdentificeerd en is genoemd naar de Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe die zich ook voor mineralogie interesseerde.

Het is een veel voorkomend ijzererts, dat over de hele wereld voorkomt door verwering van andere ijzerhoudende mineralen als magnetiet en pyriet. In Europa komt het onder meer voor in Elzas-Lotharingen (Frankrijk), Westfalen (Duitsland) en Bohemen (Tsjechië). Het wordt ook gebruikt als kleipigment; in de grotschilderingen van Lascaux in Frankrijk is goethiet als pigment aangetroffen. Limoniet, de onvolkomen gekristalliseerde variant van goethiet, is een bestanddeel van het gesteente umber.

In 2004 werd het mineraal ook op de planeet Mars geïdentificeerd door de robot "Spirit" van de NASA. Dit zou erop wijzen dat er in het verleden water aanwezig was op Mars, want goethiet wordt enkel gevormd in aanwezigheid van water.

Bloedsteen

Bloedsteen (ook wel kidney ore, rother glaskopf, bloodstone, sanguine, blutstein, eisenniere, röthel, reddle) is een vormvariëteit van hematiet (Fe2O3, di-ijzertrioxyde).

De naam bloedsteen komt van de kleur van het poeder dat de kleur van geronnen bloed heeft en soms wordt gebruikt als polijstmiddel. De naam "hematiet" is afgeleidt van "aima", grieks voor bloed omdat ook de zwarte kristallen de rode kleur afgeven als ze bekrast of verpoederd worden.

Het mineraal komt voor als bolvormige massa's met een concentrisch gelaagde structuur waarbij de verschillende lagen bestaan uit vezeltjes en langgestrekte kristalletjes. De dichtheid van de lagen bepaalt de hardheid, hoe dichter de aparte vezeltjes op elkaar zitten hoe harder het materiaal. Het oppervlak heeft vaak een hoge metaalachtige glans en het wordt als zodanig ook gebruikt in sieraden.

Bloedsteen is waarschijnlijk gevormd uit gels van oorspronkelijk goethiet in gossans, die door temperatuur verhoging al het geabsorbeerde water zijn kwijtgeraakt. Hydrothermale-, en gemetamorfoseerde afzettingen zijn ook mogelijkheden. Het komt bijna overal voor en geeft zijn rode kleur aan een verscheidenheid van, vooral sedimentaire-, afzettingen. De hardheid op de schaal van Mohs varieert sterk, maar voor bewerkbaar materiaal ligt die rond de 5. Dichtheid is ongeveer 5 en is ook afhankelijk van de structuur van het materiaal.

Categorie: Mineraal