Pumpellyiet

Het mineraal pumpellyiet is een gehydrateerd calcium-magnesium-ijzer-mangaan-aluminium-silicaat met de chemische formule Ca2(Mg,Fe2+,Fe3+,Mn2+)Al2(SiO4)(Si2O7)(OH)2·(H2O). Het mineraal behoort tot de sorosilicaten.

Het doorschijnend blauwgroene, olijfgroene of bruine pumpellyiet heeft een glasglans, een witte streepkleur en de splijting is goed volgens de kristalvlakken [100] en [001]. Clinoptiloliet heeft een gemiddelde dichtheid van 3,2 en de hardheid is 5,5. Het kristalstelsel is monoklien en het mineraal is niet radioactief.

Het mineraal pumpellyiet is genoemd naar de Amerikaanse geoloog Raphael Pumpelly (1837 - 1923).

Pumpellyiet is een algemeen mineraal dat voornamelijk voorkomt in meta-basalten en gabbro's. Samen met prehniet is het een indicatief mineraal voor de prehniet-pumpellyiet laaggradig metamorfe facies. De typelocatie is de Calumet mijn, Houghton county, Keweenaw schiereiland, Michigan, Verenigde Staten.

Categorieën: Mineraal | Sorosilicaat | Verbinding van calcium | Verbinding van magnesium | Verbinding van ijzer | Verbinding van mangaan | Verbinding van aluminium

Sorosilicaat

Een sorosilicaat is een silicaat dat is opgebouwd uit geïsoleerde dubbele silica tetraeders, die groepen van Si2O7 vormen. Die dubbele tetraeders worden verbonden door niet-silica ionen bij de zes vrije zuurstof atomen. Voorbeelden van sorosilicaten zijn vesuvianiet en epidoot.

Nesosilicaat -- Inosilicaat -- Sorosilicaat -- Cyclosilicaat -- Tectosilicaat -- Fylosilicaat

Categorie: Sorosilicaat

Basalt

Basalt is een mafisch vulkanisch stollingsgesteente dat gevormd wordt door de stolling van lava of magma. De stolling van het basalt vindt plaats aan het aardoppervlak en daarom is basalt een uitvloeiingsgesteente. Door de snelle afkoeling zijn geen grote kristallen gevormd. De meest voorkomende mineralen in basalt zijn amfibool, pyroxeen en olivijn. Ook andere mineralen, zoals magnetiet kunnen in basalt gevormd worden.

Basalt is meestal zwart van kleur en bestaat uit kleine kristallen. De intrusieve variant van basalt wordt gabbro genoemd. De krimp die optreedt bij de stolling van de basaltlava leidt tot typische zeshoekige structuren (basaltzuilen).

Basalt is een uitvloeiingsgesteente en ontstaat aan het oppervlak in gebieden met vulkanische activiteit. Het is typisch een product van laag visceuze snelstromende lava's zoals op Hawaii. Ook onder het (zee)wateroppervlak kunnen basaltuitvloeiingen plaatsvinden, zoals bij de mid-oceanische ruggen. Hier worden zogenaamde pillow basalts gevormd. Doordat het magma stolt en een temperatuur beneden het Curiepunt bereikt, wordt het magnetisch veld van de aarde op dat moment vastgelegd in het gesteente. Het magnetisch veld verandert voortdurend en langs de mid-oceanische ruggen ontstaat een patroon van opeenvolgende magnetische periodes, de zogenaamde magnetische polariteitszones. Dit wordt gebruikt bij paleogeografische reconstructies en datering van gesteentes.

Basalt wordt in Nederland veel toegepast als dijkbekleding, in kademuren en op golfbrekers en strandhoofden. Door de vorm zijn basaltzuilen als een puzzel in te passen en door onregelmatigheden langs de zuil ontstaat een sterk onderling verband. Het hoge soortelijk gewicht - orde 2,9 ton/m3 - en de hardheid van het materiaal maken het bij uitstek geschikt. De meeste basalt komt uit de Duitse Eifel. Basalt wordt voor waterkeringen tegenwoordig nauwelijks meer toegepast en veelal worden betonnen elementen die machinaal in pakketten worden gezet, toegepast. De reden voor de afgenomen toepassing van basalt is een schaarste aan steenzetters, ARBO-wetgeving waarin het maximaal te dragen gewicht beperkt wordt en de hoge kosten van de grondstof. Toepassing van basalt blijft daardoor beperkt tot historische stadscentra. Basalt wordt ook toegepast bij de vervaardiging van steenwol.

Categorie: Stollingsgesteente

Gabbro

Het stollingsgesteente gabbro is een mafisch dieptegesteente met tussen de 48 en 52% silica.

Gabbro is het mafische equivalent van graniet en het dieptegesteente-equivalent van het uitvloeiingsgesteente basalt. Door diepere en dus langzame afkoeling zijn relatief grotere kristallen ontstaan dan bij het ganggesteente doleriet.

De mineralen die in gabbro voorkomen zijn onder andere olivijn, pyroxeen, amfibool, magnetiet en biotiet. Ook veldspaat (lichtgekleurde plagioklaas) komt in de doorgaans donkere gabbrogesteenten voor.

In gabbro zal men geen vrije kwarts aantreffen, dit in tegenstelling tot continentaal gesteente. Ontsloten gabbro zoals in de Zwitserse Alpen heeft een ruw, schuurpapierachtig, oppervlak. Een grabbo is een zeer donkere, bijna zwart gesteente. Dioriet is een diepgesteente dat tussen graniet en gabbro in staat.

Gabbro is een dieptegesteente dat ontsloten raakt bij tektonische opheffing bij orogenese of obductie. Het wordt gevormd in de kern van mafische vulkanen en onder oceanische korst. In bepaalde delen van de Zwitserse Alpen is gabbro duidelijk te zien.

Prehniet

Het mineraal prehniet is een calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule Ca2Al2Si3O10(OH). Het mineraal behoort tot de fylosilicaten.

Het doorzichtig tot doorschijnend kleurloze, witte, grijze of geel tot geelgroene prehniet heeft een glas- tot parelglans, een witte streepkleur en de splijting is duidelijk volgens het kristalvlak [001]. Prehniet heeft een gemiddelde dichtheid van 2,87 en de hardheid is 6 tot 6,5. Het kristalstelsel is orthorhombisch en het mineraal is niet radioactief.

Het mineraal prehniet is genoemd naar de Nederlandse kolonel Hendrik Von Prehn (1733 - 1785), die het mineraal in Zuid-Afrika ontdekte. Prehniet was het eerste mineraal dat naar een persoon genoemd werd.

Prehniet is een mineraal dat vrij algemeen voorkomt in hydrothermaal verweerde gesteenten. Hoewel het geen zeoliet is, wordt het vaak in de buurt van zeolieten gevonden. Het wordt onder meer gevonden in granieten, syenieten en gneisen. Ook is het een indicatief mineraal voor de laaggradige metamorfe facies prehniet-pumpellyiet. De typelocatie is Haslach, Harzburg en Oberstein, Duitsland.

Categorieën: Mineraal | Fylosilicaat | Verbinding van calcium | Verbinding van aluminium

Michigan

State of Michigan

Vlag van Michigan

Michigan is een van de Staten van de Verenigde Staten van Amerika. De standaardafkorting voor de Wolverine (veelvraat) State, zoals de bijnaam luidt, is MI. De hoofdstad is Lansing.

Het gebied dat nu Michigan vormt, stond voordat het in de 18e eeuw in Engelse handen overging onder controle van Frankrijk. Franse namen als Detroit en Bois Blanc Island herinneren hier nog aan.

In 1805 werd Michigan een apart territorium. In 1835 speelde zich een grensconflict af met Ohio. In hetzelfde jaar kreeg Michigan er het Upper Peninsula bij (zie onder), dat destijds tot Wisconsin behoorde. Op 26 januari 1837 werd Michigan formeel, als 26de, een staat van de Verenigde Staten. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog behoorde het tot de kant van de Unie.